پاشنه طالبان بر گلوی آموزش دختران؛ پیروی از اسلام یا دشمنی با آن؟

مقدمه

نزدیک به هشت ماه می‎شود که مکاتب به روی شاگردان در افغانستان توسط تحریک طالبان بسته شده است. از 15 حوت به این سو با آغاز دانشگاه‎ها و به دنبال آن آغاز سال نو تعلیمی و تحصیلی و بنابر وعده و عهد این گروه، مکاتب دخترانه و پسرانه در تمام کشور باید از امروز چهار شنبه آغاز می‎گردید؛ اما متاسفانه، سوگ‎وارانه و بدبختانه که دروازه‎های مکاتب به روی دخترانی که در صنف‎های ششم الی دوازدهم درس می‎خوانند، درست زمانی بسته گردید که اکثر شاگردان در راه مکتب یا در داخل مکاتب خود بودند. این اقدام تحریک طالبان سه نکته را بیان می‎کند: نخست، این‎که این گروه از قرآن، اسلام، آموزه‎های اسلامی و حکومت‎های اسلامی آگاهی ندارند؛ دوم، این اقدام طالبان یا عمل‎کرد منافقانه است ویا ابزار دست گروه‎های نیابتی کشورهای دیگر نظیر پاکستان؛ و سوم، رهبر تحریک طالبان به نام ملاهیبت‎الله اصلاً وجود ندارد؛ زیرا هر از گاهی که عوامل نفوذی و حمایتی این گروه خواسته باشند، می‎توانند برنامه‎های آنها را مهار و به خاک یک‎سان نموده و ضربه سنگینی به امارت اسلامی این گروه وارد نمایند.

تعلیم و تربیه از دیدگاه اسلام

اسلام، انسان (مرد و زن) را هم از لحاظ کرامت انسانی و هم در تدبير شؤون زندگى به‎وسيله اراده و کار، مساوى می‌داند. از اين‌‏رو، هردو در کسب مخارج و احتیاج‎های زندگى برابر اند. زن می‎تواند همانند مرد به‎گونه مستقل کار کند و مالک نتیجه کار و تلاش خود باشد؛ زیرا در صدور فرمان الهی فرقی بین زن و مرد نیست؛ مگر در احکامی که ویژه یکی از این دو (زن و مرد) باشد. بنابراین، کسب تعلیم و تربیه و تحصیلات عالی بین زن و مرد مشترک می‎باشند و هرگز دین اسلام جنسیت را سد راه کسب دانش نمی‎داند. به باور طباطبایی، زن در همه احکام عبادی و حقوق اجتماعی با مرد شریک است و در هر امری که مرد استقلال دارد، مانند: ارث، معامله و تجارت، تعلیم و تربیه و دفاع از حقوق و ... زن نیز مستقل است؛ مگر در مواردی که با طبیعت این دو مخالف باشد.

همه آیات و روایاتی که درباره تعلیم و تربیه آمده، همانند «یاایهاالناس» و «یاایهاالذین آمنو» عام است. قرآن علم را نور و بینایی و جهل را ظلمت و کوری ابراز داشته است. در قرآن کریم آمده است: «بگو آیا چشم نابینای جاهل و دیده بینای عالم یکسان است؟» در آیت دیگر آمده است: «آیا آنانی که می‎دانند و آنانی که نمی‎دانند، باهم برابراند؟ پیامبر اسلام می‎فرماید: «کسب علم برای مرد و زن مسلمان فرض است.» و در جای دیگر می‎فرماید: «علم را کسب کنید؛ اگرچه باشد در چین.» بنابراین، ملاک توجه و تفاوت بین انسان (مردان و زنان) فقط تقوا است.

پیامبر گرامی جهاد در برابر بی‎سوادی را از خانه خود آغاز کرده بود. بلاذری با سند روایت می‎کند که هنگام ظهور اسلام در مکه تنها هفده نفر با سواد و مسلمان بودند که یکی از آنها شفا دختر عبدالله بن عبد شمس بود. او همان زنی است که به دستور پیامبر به حفصه همسر پیامبر کتابت آموخت. زنانی که در صدر اسلام خواندن و نوشتن بلد بودند بسیار زیاد اند. مانند: «حفصه» دختر عمر، «امکلثوم» دختر عقبه بن ابی معیط، «عایشه» دختر سعد، «کریمه» دختر مقداد و «شفا» دختر عبدالله بن عدویه. همچنان پیامبر بخشی از اوقات خود را به آموزش زنان در مسائل دینی اختصاص داده بود. در کتاب بخاری روایت شده که زنان به نزد پیامبر آمده و گفتند: مردان در استفاده از محضر شما بر ما پیشی گرفته اند. پس خود، روزی را به ما اختصاص بدهید. آن حضرت قبول کرد و روزی را به ایشان اختصاص داد و در آن روز به وعظ و ارشاد زنان می‎پرداخت و زنان را به آموختن توصیه می‎کرد. بنابر گفته ابن خلکان، مادر حسن بصری که در صده اول هجری برای زنان داستان‎های دینی تعریف می‎کرد و با سخنان پند‎آمیز به آنان می‎آموخت و ارشاد می‎کرده و خود حسن بصری نیز به مردها ماموریت این ارشاد را داشت. زنان زیاد دیگری در صدر اسلام می‎زیستند که از جایگاه بالایی برخوردار بوده اند. مانند: «ام سلمه»، «ام جمیل»، «ام رعله قشیریه»، «نسیبه بنت الحارث ام عطیه»، «معاذه غفاریه»، «ام الدرداء»، «اسماء بنت عمیس» و ... که همه تعلیم‎یافته و با سواد بودند. اغلب، زنان صدر اسلام از زنان نیاموخته بودند؛ بلکه از مردان و زنان آموخته و خود برای دیگران آموزش دادند.

طالبان اختیار تصمیم‎گیری ندارند

اکثر وعده‎هایی که سران طالبان به مردم افغانستان و جامعه جهانی در گفتار و رسانه‎های همگانی می‎دهند، در عمل با چالش‎های زیادی روبرو است و تطبیق نمی‎گردد. دوره گذشته طالبان عاری از هرگونه سیاست‎زدگی، فریب و نیرنک بود؛ اما تحریک طالبان قرن 21 نه تنها اصلاحات حتا اسلامی و دینی را نپذیرفتند؛ بلکه به وعده‎ها و آنچه می‎گویند؛ عمل نمی‎کنند. قرار بود مکاتب دختران و پسران امروز چهارشنبه آغاز گردد؛ اما در آخرین دقایق این مکاتب از صنف ششم الی صنف دوازدهم به روی شاگردان بسته شد و اشک زنان، دختران، مادران و پدران سرزمین افغانستان را ریخت. اکثر کارشناسان به این باور اند که تحریک طالبان یا در جایگاه منافقین قرار می‎گیرند ویا هم ابزار دست گروه‎های نیابتی پاکستان شده اند. اما به باور نویسنده، هردو فرضیه بر این گروه مصداق عمل آنهاست.

تحریک طالبان با نور، دانش و معرفت بیگانه و دشمن اند؛ اما با ظلمت، کوری و جهالت آشنایی کامل و گذشته دارند. عمل‎کرد این گروه هر روز بدتر از گذشته می‎شود. این گروه در مدت نزدیک به هشت ماه بارها وعده بازگشایی مکاتب را به دختران دادند؛ اما عملی نشد. آنها مردم افغانستان را به معامله گرفته و برده و اسیر خود ساخته اند. از جامعه جهانی خواستار به رسمیت شناخته شدن‌اند. عمل‎کرد آنها نمایان‎گر این نکته است که گروه طالبان تا زمانی تن به انسانیت، آدمیت و مدنیت نمی‎دهند؛ که جامعه جهانی آنها را به رسمیت بشناسد.

تحریک طالبان نه تنها اختیار تصمیم‎گیری ندارند؛ بلکه رفتار آنها هنوز انسانی نشده است. به نظر می‎رسد گفته‎های آنها مربوط به خود شان؛ اما عمل‎کرد و رفتار آنها وابسته به تصامیمی است که دیگران به هدف بی‎ثبات سازی از این بیشتر و نابودی تمام زیرساخت‎های کشور می‌گیرد است. امروزه، تحریک طالبان 16 میلیون مرد را برده و 17 میلیون زن را کنیز خود می‎دانند. تفکر طالبان به جز این، توجیه دینی، اسلامی و قرآنی ندارد. عمل‎کرد آنها نه تنها مطابقت با اسلام ندارد؛ بلکه در مقابل اسلام و دشمنی با آن و فرهنگ افغانستان است. حجاب اسلامی، بهانه‎ای برای محدود و محصور سازی قشر زنان در جامعه است. آنها نه تنها اصلاح نشده اند؛ بلکه ظلم، شکنجه و آزارهای جنسی و مخالفت شدید در برابر تمدن و انسانیت را شدت بخشیده اند.

چند‌ دستگی این گروه از جمله دلایل دیگری است که منجر به باز نشدن دروازه‎های مکاتب به روی دختران می‎شود. اکثر افراد وابسته به این گروه جهالت را بر نور و علم ترجیح می‎دهند. تحریک طالبان در اکثر رفتارها وابسته به گروه‎های امنیتی-نیابتی آی.اس.آی پاکستان است. آنها در اکثر موارد خلاف گفته خود عمل کرده اند که خود نمایان‎گر افتراق دیدگاه و عمل را در بین شان به نمایش می‎گذارد. حتا مقامات وزارت معارف تحریک طالبان از بابت آغاز نشدن مکاتب دخترانه ابراز تاسف کرده اند. دیده می‎شود که کابینه، وزیران و دیگر مقامات هیچ صلاحیتی ندارند. حتا تصامیم شان نیز عملی نمی‎گردد.  

امیر المومنین خیالی

به باور اکثر مقامات تحریک طالبان، تصمیم بسته ماندن مکاتب دخترانه به دستور امیر المونین ملا هیبت الله صورت گرفته است؛ در حالی که چند روز پیش نیز این رهبر خیالی بیانیه‎ای صادر کرد که تلاشی خانه به خانه و تفرقه افگنی در میان مردم و اقوام نباید صورت گیرد. اما دیده شد که مجریان وزارت داخله این بیانیه را نادیده گرفته و به تطبیق برنامه‎ از قبل تدوین شده پرداختند. این اعمال نشان می‎دهد که بین درانی‎ها و غلجایی‎ها فاصله عمیقی ایجاد گردیده است. همچنان، در نشست‎هایی که گویا امیر المومنین در ولایات و مناطق مختلف جنوب کشور اشتراک نموده نشان می‎دهد که هیچ اثر از موجودیت او نیست؛ بلکه این گفته‎ها خیالی و ساخته و پرداخته سران این گروه و پاکستان است. اگر رهبر تحریک طالبان وجود داشته باشد، پس حد اقل یکبار که شده نیز باید به مظهر عام ظاهر گردد. سراج‎الدین حقانی که خطرناک‎ترین فرد تحریک طالبان است، بعد از شش ماه در مظهر عام ظاهر گردید؛ اما از ملاهیبت الله خبری نیست. نکته دیگر این‎که بیانیه‎ها و گفته‎های قبلی که این رهبر خیالی داشت، نه تنها عملی نگردید؛ بلکه در مقابل آن از سوی این گروه اقدام صورت گرفته است. مانند تلاشی خانه به خانه و تفرقه‎افگنی میان اقوام کشور. اما این‎بار مکاتب خلاف آنچه انتظار می‎رفت، آغاز نگردید. یکی از نکات مهم دیگر که می‎توان به آن اشاره نمود این است، که پشت مدیریت برنامه‎ها، بیانیه‎ها و نشست‎های این رهبری خیالی کیست؟ اکثر کارشناسان به این باور اند که آی.اس.آی پاکستان به گونه موردی و متمرکز ماموریت مدیریت تحریک طالبان را از طریق این رهبر خیالی به عهده دارد.

نتیجه

کسب تعلیم و تربیه در سنین و مقاطع مختلف جزو آموزه‎های دینی و فریضه‎ای است که هم در آیات قرآنی و هم در احدایث پیامبر به آن تأکید گردیده است. دشمنی با تعلیم و تربیه و مخالفت با آموزش دختران نه تنها که مطابقت با اسلام ندارد؛ بلکه نوعی تضاد نسبت به اسلام را به نمایش گذاشته و ممکن است یکی از اهداف تحریک طالبان دشمنی با اسلام و بدنامی آن باشد. از صدر اسلام تا کنون، صدها زن با افتخار، با سواد، دانشمند و موثر به جامعه زیست داشته است. پیامبر نیز هم به معلمی مرد و زن و هم به آموختن از آنها هم به زنان و هم به مردان تأکید داشته است.

با توجه به عمل‎کرد طالبان در گذشته و امروز، طالبان آهسته آهسته جایگاه کنونی را که نزدیک به رسمیت شناخته شدن بود، از دست می‌دهند. واکنش‎ها در برابر این گروه بیشتر می‎شود، مردم به جاده‎ها خواهند آمد و مردان و زنان با سواد، دانشمند و متخصص از وطن بیشتر از گذشته فرار خواهند نمودد. نیم پیکر جامعه که زنان اند محروم و مظلوم مطلق واقع شدند و نیم پیکر دیگر جامعه که مردان اند، به بردگی از سوی این گروه به خدمت گرفته شده است. طالبان نه به قرآن و نه به اسلام باورمند اند و نه عمل‎کرد آنها مناسب آموزه‎های دینی و اسلامی ما است. بقای این گروه هر روز بیشتر از گذشته زیر سئوال رفته است؛ حتا ممکن است نابودی این گروه، بنابر پیش‎بینی‎ها قریب‎الوقع نیز باشد.