معدن از دولت، کار از مردم، درامد از طالبان

گروه طالبان روزانه دو نیم میلیون افغانی از موترهای باربری معادن ذغال سنگ ولسوالی دره صوف ولایت سمنگان باج می گیرند. یافته های مرکزی خبرنگاری تحقیقی پیک نشان می دهد که روزانه بیش و کم ۵۰۰ تا ۶۰۰ موتر باربری در مسیر معادن ذغالسنگ دره صوف سمنگان تا مارکیت ذغال بلخ و دیگر ولایتهای همجوار، هرکدام ۴ تا ۵ هزار افغانی به افراد مسلح طالبان و ۵۰ تا ۵۰۰ افغانی به نیروهای دولتی، باج میپردازند که این رقم به دونیم میلیون افغانی در روز، بیشاز ۷۰ میلیون افغانی در ماه و بیشتر از ۸۰۰ میلیون افغانی در سال به خزانه گروه طالبان میرسد. پولهاییکه بهگفته رییس شورای ولایتی سمنگان در کشتن نیروهای دولتی و افراد ملکی بهمصرف میرسد.
میانگین اخاذی نیروهای امنیتی از رانندگان موترهای باربری ذغال نیز، روزانه کمازکم به دوصدهزار افغانی میرسد. اما مقامهای امنیتی و محلی در ولایت سمنگان، اینمقدار اخاذی را تأیید نمیکنند.
ذبیحالله مجاهد؛ سخنگوی گروه طالبان در تماسهای مکرر تلفونی و انترنتی دراین باره پاسخ نداده؛ اما یکی از فرماندهان محلی گروه طالبان در ولایت سمنگان با حفظ هویت خود، گردآوری محصول گمرکی از موترهای ذغال را در این ولایت پذیرفته و گفته است:
«این پولها توسط افرادی جمعآوری میشود که همه شان از ولایتهای قندهار و زابل و ارزگان هستند و طالبان محلی دراین پولها هیچ سهمی ندارند.»
شماری از رانندههای موترهای باربری ذغال در ولایت سمنگان با نشان دادن پارچه محصول دارای مُهرونشان امارت اسلامی، گفته اند:
«مجبوراستیم ۴ تا ۵ هزار افغانی به طالبانهم باج بدهیم، وگرنه هم خود ما و هم موتر ماره آتش میزنند.»
به گفته جمالالدین ۳۵ ساله؛ راننده موتر کاماز باربری که در هفته سه تا چهار بار در این مسیر رفتوآمد دارد، نه تنها طالبان، حتا برخی از نیروهای امنیتی نیز ۵۰ تا ۵۰۰ افغانی از ما اخاذی میکنند و درصورت پرداخت نکردن پول، ساعتها ما را توقف اجباری می دهند.
او چندین رانندهای را گواه بوده که از پرداختن باج بهافراد مسلح طالبان سرکشی کرده و یا چانهزنی کردهاند، اما شماری تا ۵۰ هزار و ۱۰۰هزاردالر جریمه نقدی شده و تعدادی حتا سر بریده شدهاند. بربنیاد گزارشها، پیشاز اینهم در ماه حمل سال روان خورشیدی، افراد مسلح طالبان بیشاز ۶۰ موتر باربری ذغالسنگ را در منطقه کوتل ریگ روستای بابوغه ولسوالی دره صوف، گروگان گرفته بودند.
برخیاز اعضای شورای ولایتی سمنگان می گویند، این گروگانگیری بههدف بهدست آوردن پول و بلندبردنِ باج از رانندهها بودهاست. چنانکه پیش ازآن ماهانه هفت هزار افغانی از هر موتر میگرفتند و حالا، چهارهزار افغانی روزمره میگیرند.
یک ماه پیشهم، شماری از رانندگان و نمایندگان شرکتهای باربری خصوصی و معدنکاران ذغال دره صوف ولایت سمنگان در یک گردهمآیی اعتراضآمیز، ادعا کردند که افراد مسلح طالبان چندین راننده را همراه با موترهایشان در بدل یکصدهزار دالر به گروگان گرفتهاند.
شورای ولایتی سمنگان نیز، تأیید میکند که این وضعیت در یک سال پسین، بدتر از پیش است و کمتوجهی نیروهای امنیتی را در امر تامین امنیت معادن و مسیر انتقال ذغالسنگ به بازارهای کشور، انتقاد میکند.
محمد امین دره صوفی؛ عضو شورای ولایتی سمنگان، میگوید که باوجود چندین پوسته نیروهای امنیتی در مسیر ولسوالی دره صوف تا بلخ؛ گروه طالبان براین مسیر تسلط دارد و همهروزه در مناطق بازار چیچل، خشک دره، کوتل ریگی و ولسوالی کشندی مربوط ولایت بلخ، از هر راننده باج میگیرند و درصورت نپرداختن، حتا محکمه صحرایی میکنند.
بهگفته آقای دره صوفی، برخیاز نیروهای امنیتی نیز در این مسیر از موترهای باربری ذغال، اخاذی میکنند و بارها چنین شکایتهایی ازسوی رانندهگان را دریافت کردهاند.
حاجی راز محمد؛ رییس شورای ولایتی سمنگانهم میپذیرد که افراد مسلح طالبان از هر راننده موتر ذغالسنگ ۴ تا ۵ هزار افغانی باج میگیرند و اینهمه پولها در کشتن نیروهای امنیتی بهمصرف میرسد. او همچنان، نیروهای امنیتی و مقامهای محلی را در تامین امنیت این مسیر برای رفتوآمد مصوون مردم، مسوول و پاسخگو خوانده و از ناتوانی نیروهای قولاردوی ۲۰۹ شاهین، انتقاد میکند.
سخنگوی والی سمنگان نیز، تأکید میکند که چندین بار از حکومت مرکزی خواستهاند تا یک قطعه ویژه امنیتی سهصدنفری را برای تأمین امنیت معادن و شاهراه دره صوف توظیف کنند؛ اما تااکنون بهاین خواست آنها رسیدگی نشدهاست.
سخنگوی وزارت معادن اما دراین باره چیزی نمیگوید و موضوع را به وزارت مالیه، سکتور خصوصی و نهادهای امنیتی پاس میدهد.
مسوولان قولاردوی۲۰۹ شاهین درشمال کشور، اینهمه گفتهها را رد نمیکنند و حاکمیت، باجگیری و گروگانگیری طالبان را نیز در مسیر دره صوف میپذیرند. حنیف رضایی؛ سخنگوی قولاردوی ۲۰۹ شاهین میگوید:
«بلی ما تایید میکنیم که طالبان در مسیر دره صوف، چکپاینتهای بازرسی دارند و همهروزه از موترهای ذغال باجگیری میکنند؛ اما درجریان عملیاتهایی که داریم، شاهد یک تغییر مثبت دراین منطقه خواهیم بود.»
آقای رضایی میافزاید که براساس همین شکایتها و تقاضاهای مردم، همیناکنون شش عملیات نیروهای ارتش در مناطق مختلف ولایتهای بلخ، جوزجان، سرپُل و سمنگان جریان دارد و در آینده نزدیک، دره صوف سمنگان نیز، از تصرف و تسلط طالبان بیرون خواهد شد.
وعدههاییکه برخی دیگر از نمایندگان مردم در شورای ملی کشور، بهدیده شک نگریسته و مسوولان امنیتی را در تأمین امنیت مسیر دره صوف، به ناتوانی و کمکاری متهم میکنند.
صیفوره نیازی؛ عضو مجلس نمایندگان درحالیکه از هیچ فرد یا گروهی نام نمیبرَد، میگوید که بدون حمایت حلقههای ویژه در درون دولت، احزاب سیاسی و بزرگان محلی، اخاذی و باجگیری از مردم، ممکن شده نمیتواند.
بهگفته رییس شورای ولایتی سمنگان، هماکنون بیشوکم پنجهزار نفر در بیشاز یکهزار صوف ذغال سنگ، مصروف استخراج بیرویه، غیرقانونی و غیرمعیاری هستند و هیچگونه تدابیر ایمنی لازم دراین معادن وجود ندارد. چنانکه بربنیاد گزارشهای برخی رسانههای داخلی، نبود تدابیر ایمنی در استخراج ذغالسنگ، دهها تن از کارگران معدن را بهکام مرگ فرستادهاست.
این عضو شورای ولایتی سمنگان میافزاید که همهساله از آغاز فصل زمستان، حفاری و استخراج خودسرانه در معادن ذغالسنگ این ولایت افزایش مییابد و این وضعیت، همچنان میزان عواید و درامدهای قانونی و غیرقانونی از معادن ذغالسنگ را نیز بالا میبرَد.
همهساله دراین موسم سال تقاضای ذغال در بازارهای کشور بالا میرود و همزمان باآن، مزد روزانه کارگر و معدنکار نیز از ۶۰۰و۸۰۰ تا ۱۰۰۰و۱۲۰۰ افغانی و حتا کرایه یک مرکب از ۳۰۰ به ۵۰۰ افغانی افزایش مییابد.
اینکه عواید روزانه دولت از محصول استخراج ذغالسنگ معادن این ولایت، چهمقدار افزایش و کاهشی دربر داشته؛ رییس معادن ولایت سمنگان، جزییاتی بهدست نمیدهد و میگوید که اجازه گفتوگو با رسانهها را ندارد و تنها سخنگوی مقام ولایت پاسخگوست.
محمد صدیق عزیزی؛ سخنگوی مقام ولایت سمنگانهم، اجازه نداشتن سایر مقامهای محلی این ولایت را با رسانهها پذیرفته، میگوید: «طالبان، نهتنها از موترهای ذغال محصول گمرکی میگیرند، حتا از برخی ترازوهای تناژبلند دراین مسیر هم، ماهانه یکصدهزار افغانی باج میگیرند.»
آقای عزیزی درباره عواید معادن ذغالسنگ دره صوف و چگونهگی استخراج قانونی و غیرقانونی ذغال چیزی نمیگوید؛ اما پیش ازاین به رسانهها گفتهاست که درسال گذشته کمازکم دونیم میلیارد افغانی از درکِ عواید معادن ذغالسنگ دره صوف بهخزانه دولت واریز شده و این رقم، ۲۵ درصد افزایش را در مقایسه با یک سال پیش ازآن دربر داشتهاست.
بربنیاد معلومات منابع رسمی، ذغالسنگ معادن دره صوف ولایت سمنگان، باظرفیت بیشاز ۱۵۰ میلیون تُن ذغال از بالاترین کیفیت در مقایسه با سایر معادن ذغالسنگ در سراسر کشور برخوردار بوده که نهتنها برای گرم کردنِ خانههای مردم، بلکه در داشهای خشتپزی، آهنگری و کارخانههای ذوب آهن نیزبه مصرف می رسد.
نظریات (0)
نظریات فیس بوک