عوامل و پیامدهای اعدام‎ های صحرایی طالبان

مقدمه

از چند روز به این سو ویدیوهای قتل افراد بی‎گناه در رسانه‎های اجتماعی منتشر شده است. این ویدیوها نشان می‎دهند که تحریک طالبان به بهانه‎های مختلف افراد بی‎گناه را به قتل می‎رسانند. شاید مثل این قتل‎ها، ده‎‌ها قتل مرموز دیگر از سوی این گروه صورت گرفته باشد. پخش و نشر این ویدیوها از سوی مردم و یا تحریک طالبان زمانی صورت می‌گیرد که این گروه برای به رسمیت شناختن خود در نشست‎های بین‎المللی اشتراک می‎نمایند. طالبان تلاش می‎کنند تا به جامعه جهانی از وضعیت و امنیت مناسب افغانستان اطمینان دهند. اما پخش این ویدیوها در رسانه‎های اجتماعی، تمام تلاش‎های سران طالبان را بی‎اثر می‎کند. پرسش اینجاست که آیا در میان تحریک طالبان گروهی وجود دارد که به رسمیت شناختن این گروه از سوی جامعه جهانی را نمی‎پذیرد؟ هدف و انگیزه تحریک طالبان از قتل‎های عمدی و مرموز اقوام غیرپشتون چیست؟ چرا طالبان در برابر اقوام غیرپشتون به ویژه قوم تاجیک دست به وحشیانه‎ترین عمل می‎زنند؟ پیامدهای این قتل‎‌ها چه خواهد بود؟ نویسنده در این مقاله در پی دریافت پاسخ‎های مناسب به پرسش‎های فوق است.

طالبان

شکی نیست تحریک طالبان خطرناک‎ترین گروه قومی در سطح جهان اند که بیشتر وابستگی به استخبارات پاکستان و کشورهای عربی مثل امارات متحده عربی و عربستان سعودی دارند. این گروه از نام اسلام برای رسیدن به اقتدار قومی خود از هر وسیله ممکن استفاده می‎کند. اکثر فرماندهان این گروه برای توجیه انتقام و قتل‎های اقوام غیرپشتون از روایت‎های غزوات پیامبر اسلام، جنگ‎های فرماندهان اسلامی و عمل‎کرد نیروهای ناتو استفاده سوء می‎نمایند. اکثر کنش‌گران و کارشناسان افغانستان به این باور اند که تحریک طالبان برای ثبات سیاسی در این کشور نیامده اند. این گروه نه ملی است، نه اسلامی و نه هم افغان؛ بلکه طالبان یگ گروه قومی اند که برای جاسوسی و رسیدن به اهداف پاکستان و برخی از کشورهای دیگر فعالیت دارند. ماموریت این گروه، از بین بردن تمام زیرساخت‎های 20 سال گذشته، افزایش بیش از حد فاصله میان اقوام و انتقام‌گیری از مردم است.

چنددستگی طالبان

یکی از بخش‏های کلیدی تحریک طالبان شبکه حقانی است. هدف این شبکه به رسمیت شناخت طالبان از سوی جامعه جهانی نیست. اکثر قتل‏های عمدی، مرموز و پخش این ویدیوها در رسانه‎های اجتماعی، از سوی این شبکه و تیم‎های مخرب درون گروهی طالبان صورت می‎گیرد. نشر این ویدیوها درست زمانی اتفاق می‎افتد که تحریک طالبان در آستانه اشتراک در نشست‎های بین‎المللی مثل نشست ناروی و انتالیا بوده و برای به رسمیت شناختن خود تلاش دارند. پخش این ویدیوها نه تنها دیدگاه جامعه جهانی را نسبت به این گروه منفی ساخته است؛ بلکه در برخی نشست‎ها عده‎ای سران سیاسی جهان در مورد طالبان واکنش‎های منفی تندی از خود نشان داده اند. به نظر می‎رسد در میان تحریک طالبان چنددستگی وجود داشته باشد. گروهی از طالبان به دنبال آوردن اصلاحات در امارت اسلامی خود هستند. گروهی دیگر ماموریت بی‎ثباتی و تفرقه افگنی دارند. و گروهی نیز برای انتقام‎گیری از اقوام غیرپشتون به ویژه تاجیکان شمالی برخاسته اند.

هدف و انگیزه قتل‎ها

انگیزه‏ای که در پشت این قتل‎های هدفمند وجود دارد، تحکیم اقتدار 200 ساله پشتون‎ها بالای اقوام و فرهنگ‎های بومی و تاریخی این سرزمین است. این گروه به انسانیت، شایستگی، تخصص، عقلانیت و منطق نه گفته است. تحریک طالبان می‎کوشند تا با پخش و نشر این ویدیوها نفرت، وحشت و ترس را در میان اقوام غیرپشتون به ویژه تاجیکان خلق نمایند تا در آینده ادعایی برای حکومت کردن و نقش داشتن در نظام‎های سیاسی را در سر نداشته باشند. انگیزه برخی از افراد مثل اسماعیل یون، جنرال مبین و ... این است که هر طالبی که بیشتر به قتل عام پنجشیری و شمالی وال نقش داشته باشد، با غیرت‎تر است. طالبان برای ایجاد نفرت و وحشت بیشتر در میان مردم، از هر وسیله ممکن استفاده می‎کنند. از تلاشی خانه به خانه شروع، تا تجاوز به بچه‌های زیر سن اقوام مختلف، لت و کوب و تجاوز به دختران و زنان؛ و وحشیانه‎تر از این، قتل افراد بی‎گناه و پخش ویدیوی آنها از جمله موارد مهم اعمال این گروه است. تحریک طالبان، تاجیکان را عامل اصلی شکست شان در سال 2001 می‎دانند. آنها به این باور اند که تاجیکان به ویژه مردم شمالی بودند که با آمریکا دست به دست هم داده و طالبان را از افغانستان شکست دادند. طالبان با حس انتقام‎گیری، دست به قتل‎های عمدی، اعدام‎های صحرایی، قتل‎های مرموز و دیگر اعمال وحشیانه در برابر تاجیکان و هزاره‎ها می‌زنند.

انتقام از تاجیکان

طالبان از لحاظ قومی بیشتر از هر قوم دیگری، تاجیکان را دشمن اصلی سیاسی خود می‎دانند. به باور تحریک طالبان و افراط‎گرایان پشتون، حبیب الله کلکانی، برهان‎الدین ربانی و احمد شاه مسعود از جمله اوباشان، یاغی و باغی اند که در برابر نظام و اقتدار سیاسی پشتون‌‎ها برخاسته اند. بنابراین، آنها برای قتل عام و از بین بردن سایر اقوام به ویژه تاجیکان اقدام نموده‎اند. پشتون‎ها بعد از قتل حبیب الله کلکانی به زنان شمالی تجاوز کردند، مال و دارایی تاجیکان را دزدیدند، مردها را قتل عام کردند، جنگل‎ها و باغ‎های تاجیکان را به آتش کشیدند. در دوره مقاومت بین سال‌های 1997-2000 برای بار دوم، شمالی را ویران کردند، مردم آن منطقه را قتل عام نمودند، مال دارای مردم را دزدیدند و تاکستان‎های شمالی را نیز به آتش کشیدند. از سقوط طالبان و تسلیمی نظام به تحریک طالبان توسط محمد اشرف غنی، 7 ماه می‎گذرد. در این مدت، اکثر قتل‎های صورت گرفته از سوی تحریک طالبان بر قوم تاجیک و در برخی موارد بر قوم هزاره بوده است. طالبان به خانه‎های تاجیکان در کابل و ولایات شمال داخل می‎شوند، مردم را به بهانه دزدی، دست داشتن با داعش، و مخالفین نظام سیاسی شان و به طرف‎داری از مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود به قتل می‎رسانند. اکثر فرماندهان طالبان و افراط‎گرایان پشتون مثل جنرال مبین، اسماعیل یون و ... تاجیکان را کولابی (تاجیکستانی) خطاب می‎کنند. به همین بهانه برای از بین بردن زبان فارسی، فرهنگ فارسی‎زبانان و تاجیکان دست به هر وسیله و اقدامی می‎زنند.

اکثر اعتراضات زنان در شهر کابل از سوی طالبان سرکوب شده است. در اکثر این اعتراضات، اقوام تاجیک و هزاره نقش برجسته داشته اند. هنوز تعداد زیادی از اعتراض‎کنندگان زن در قید طالبان قرار اند. ممکن است طالبان بر این زنان تجاوز کرده و یا آنها را به قتل رسانده باشند. قتل عمدی افراد بی‎گناه اقوام غیرپشتون و ستم‎گری‎های بیشتر این گروه در برابر مردم و فرهنگ‎های مختلف غیرپشتون، ممکن است پیامدهای بسیاری داشته باشد.

پیامدها

اگر تحریک طالبان از روند وحشت، ترس و خطری که به مردم ایجاد کرده اند، دست نبردارند، حکومت مردمی و فراگیر را ایجاد نکنند، پیامدهای ناگواری به مردم و جغرافیای این کشور به همراه خواهد داشت. طالبان با ادامه این وضعیت، نه تنها نظام سیاسی را از دست خواهند داد؛ بلکه ممکن است آینده افغانستان به نفع هیچ یک از اقوام و فرهنگ‎های موجود در کشور نیز نباشد. در کوتاه مدت اعتراضات و خشم درونی جامعه افزایش خواهد یافت، گروه‎ها و اقوام مختلف به جبهه مقاومت ملی بیشتر خواهند پیوست. طالبان با سرکوب مردم چند ماه و ممکن است یک سال و چند ماه نه بیشتر حکومت خواهند کرد. اما در دراز مدت، این تفرقه قومی را که کرزی و غنی دامن زدند و تحریک طالبان آن را به اوج وحشت رسانده است، دیگر جبران نخواهد شد. اکثر کارشناسان اقوام غیرپشتون به این باور اند که هرکس در جغرافیای خود حکومت خواهد کرد. بعضی برای انتحار و انفجار افتخار خواهد کرد. عده‎ای هم برای آبادی منطقه خود اقدام می‎کند و تعدادی هم برای افزایش دانش و سرنوشت منطقه خود برای رسیدن به آرامش زندگی مطلوب تلاش خواهد کرد و سرانجام به تجزیه و تقسیم‎‌بندی جغرافیای افغانستان خواهد انجامید.